Wystający brzuch u dziecka – czy to problem złej postawy ciała?

Powiększony brzuch u dzieci może mieć różne przyczyny. Jedną z przyczyn mogą być zaburzenia motoryczne, takie jak: osłabione mięśnie posturalne czy zwiększona lordoza lędźwiowa kręgosłupa. Jednak „wystający” brzuszek też może wynikać z problemów gastrologicznych.Dlatego musimy mieć również na uwadze naturalny rozwój dziecka i jego zmienność anatomiczną w stosunku do osoby dorosłej.

Zacznijmy od początku

Rozpatrując „wystające” brzuszki u dziecka musimy w szczególności zwrócić uwagę na okres, w którym dziecko się znajduje, gdyż pod względem anatomicznym budowa dorosłego człowieka znacznie różni się od budowy małego dziecka.

Na przykład uwypuklenie brzucha noworodka jest spowodowane napieraniem trzewi brzucha podczas oddychania oraz słabą ścianę mięśni brzucha. Prawa strona brzucha niemowlęcia i noworodka jest szczególnie powiększona z powodu nisko położonej wątroby, która zajmuje 2/5 jamy brzusznej.

Wymiary okolicy brzusznej również różnią się od dorosłych, zarówno proporcjonalnie, jak i w stosunku do położenia narządów ciała. Ogólnie obwód brzucha jest mniej więcej taki sam jak obwód klatki piersiowej w ciągu pierwszych 2 lat życia. Po 2 latach przyrosty obwodu brzucha na wysokości pępka nie nadążają za przyrostem obwodu klatki piersiowej. Na ogół we wczesnym okresie niemowlęcym zmiana kształtu tułowia jest niewielka, ale po przyjęciu postawy wyprostowanej następuje zmiana wymiarów dziecka, która w szczególności trwa do okresu dojrzałości.

Kiedy dziecko wstaje na nogi

Małe dziecko, które zaczyna dopiero stawiać swoje pierwsze kroki również może prezentować pozycje z wydętym brzuszkiem. Powoduje to szersze rozstawienie nóg, aby zwiększyć płaszczyznę podparcia, a tym samym pomóc w utrzymaniu równowagi. Niejednokrotnie możemy zauważyć sytuacje, w której brzuch dziecka w trakcie stania jest wydęty, a w pozycji leżącej „rozlewa” się na boki. Nie zawsze taką sytuację można uznać za normalną, w szczególności jeśli dziecko jakościowo wykonuje błędnie wzorce motoryczne. Może łatwiej będzie to wyjaśnić na przykładzie.

Z literatury wiemy, że dziecko powinno się przewracać na boki poprzez wykorzystanie zgięcia w biodrze oraz rotacji miednicy, angażując tym samym mięśnie brzucha. Jednak tą samą czynność może wykonać odginając się w łuk, napinając mięśnie prostowniki, co wywołuje błędny wzorzec ruchu. W takim przypadku stwierdzimy, że niemowlę przewracające się dzięki prostownikom nie będzie aktywowało prawidłowo mięśni brzucha.  

Brzuch u przedszkolaka, a ustawienie miednicy

W sytuacji kiedy mamy do czynienia z dzieckiem starszym oczekujemy, iż po 3 roku życia brzuch będzie bardziej zwarty. Niestety, tak często nie bywa. Osłabienie mięśni posturalnych może powodować szereg zmian, w tym jednym z nich jest nadmiernie przodopochylona miednica oraz powiększena lordoza w odcinku lędźwiowym. Takie ułożenie predysponuje do nadmiernych przeprostów w kolanach oraz „zawieszenia” w pozycji stojącej. Dzieci te mają problem z prawidłowym przysiadem, chodzeniem po schodach czy też staniem na jednej nodze.

Moje dziecko jest bardzo aktywne, a ma wystający brzuch

Niestety duża aktywność dziecka nie zawsze jest proporcjonalna z odpowiednią siłą lub wytrzymałością. Dzieci te w szczególności preferują aktywności, które przychodzą im z łatwości i wykonują je w sposób niedbały. Czasem może być to wyraz zaburzeń integracji sensorycznej – objawiający się nadwrażliwością sensoryczną<kliknij> lub poszukiwaniem bodźców. Łatwym testem diagnozującym ten problem, jest poproszenie dziecka o przeniesienie ciężkiego przedmiotu lub stania na jednej nodze – w tych sytuacjach jesteśmy zobaczyć szereg kompensacji, które wystąpią podczas próby wykonania tych zadań.

Powiększony brzuch to nie tylko problem postawy ciała

Postawa ciała u dziecka z wystającym brzuszkiem może mieć również swoje przyczyny poza zaburzeniem motoryki ciała dziecka. Mamy tutaj na myśli wszelkie problem gastrologiczne. Między innymi wzdęcia, zaparcia, biegunki czy też zapalenia wyrostka robaczkowego.

Musimy również mieć na uwadze wszelkie problemy w trawieniu niektórych produktów, takich jak laktoza czy gluten. Dzieci takie często skarżą się na ból brzuszka oraz nadmierną ilość gazów. W takich stacjach warto skonsultować się z lekarzem w celu wykluczenia niestrawności. Często będzie trzeba wykonać badanie USG oraz badanie krwi.

Nie zawsze każdy wydęty brzuszek oraz nadmierna ilość gazów będą świadczyć o problemach. Stan taki jest naturalny w sytuacji zjedzenia niektórych produktów (mleko, fasolę, cebulę, kapustę, groszek, brokuły, rośliny strączkowe, napoje gazowane, sztuczne słodziki i gumę do żucia). Również sytuacje, kiedy dziecko łapczywie zjada pokarm lub ssie pustą butelkę, będzie powodować nadmiar gromadzenia się gazów.

Niepokojące sytuacje występują podczas pojawienia się nadmiernych gazów oraz bólu brzucha, krwi w stolcu, długotrwałych zaparć, biegunek, gorączki, mdłości, wymiotów oraz utraty masy ciała lub utratą apetytu.

Piśmiennictwo:

Gomes DOVS, Morais MB. GUT MICROBIOTA AND THE USE OF PROBIOTICS IN CONSTIPATION IN CHILDREN AND ADOLESCENTS: SYSTEMATIC REVIEW. Rev Paul Pediatr. 2019 Nov

Huelke DF. An Overview of Anatomical Considerations of Infants and Children in the Adult World of Automobile Safety Design. Annu Proc Assoc Adv Automot Med. 1998;42:93–113

Childhood Functional Gastrointestinal Disorders: Child/Adolescent. Andrée Rasquin. GastroenterologyVOLUME 130, ISSUE 5, P1527-1537, APRIL 2006