Hipermobilność stawowa – moje dziecko jest zbyt giętkie

Niejednokrotnie w gabinecie możemy spotkać dzieci z które z trudem utrzymują prawidłową postawę ciała. Sytuacja taka może wynikać z słabych mięśni jak i rownież z nadmiernej ruchomości stawowej. Ten ostatni czynnik może być spowodowany hipermobilnością stawowową. 

Co to takiego hipermobilność stawowa?

Hipermobliność stawowa to nic innego jak zwiększony zakres ruchomości w stawach. Przyglądając się budowie stawów, każdy z nich pod względem anatomicznym jest przystosowany do określonej wartości zakresu ruchu. Na zakres ten wpływa nie tylko sama powierzchnia stawowa, czy mięśnie lecz rownież tkanka łączna. To właśnie z niej zbudowana jest torebka stawowa.

Czy jeśli moje dziecko potrafi zrobić szpagat, to świadczy to o hipermobilności stawowej?

Co prawda dzieci, które posiadają hipermobilność stawową mają większą łatwość w wykonywaniu pozycji akrobatycznych lecz nie należy od razu stawiać takiej diagnozy na podstawie tylko jednej obserwacji. Na zakres ruchomości wpływa nie tylko rodzaj kolagenu lecz również odpowiedni trening oraz koordynacja nerwowo-mięśniowa. Warto spojrzeć również na cały organizm, by podejrzewać „Łagodny zespół hipermobilności stawów (BHJS)”, należy ocenić zakres ruchomości wielu stawów.

Co to takiego BHJS?

BHJS to skrót od Benign Hypermobility Joint Syndrome, będący jedną z schorzeń dotyczącej wiotkości stawowej. Poza BHJC do zespołu hipermubliności stawowej zaliczamy również między innymi choroby genetyczne takie jak: wrodzona łamliwość kości, zespół Downa, Marfana, Ehler-Danlosa. Hipermobilność dotyka ok. 38% populacji azjatyckiej i afrykańskiej, a w krajach zachodnich problem ten dotyczy ok. 10% ludności.

Jakie są objawy hipermobliności stawowej?

W celu potwierdzenia hipermobilności stawowej używamy odpowiednich skal ruchowych, polegających na zbadaniu ruchomości w różnych częściach ciała dziecka. Podstawową skalą jest skala Beighton, w skład w której wchodzi 5 testów, w której można maksymalnie zdobyć 9 testów. Zdobycie powyżej 4 punktów świadczy o nadmiernej wiotkości. Dodatkowo u dzieci takich występują bóle stawów, zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa, podwichnięcia stawów, nieprawidłowa postawa ciała lub budowa ciała podobna do obserwowanej w zespole Marfana, objawy ze strony skóry.

U dzieci z podejrzeniem BHJS, którzy zgłaszają bolesność i obrzęk stawów, należy wykluczyć podłoże zapalne albo autoimmunologiczne. W tym celu zaleca się pełne badanie krwi, OB z testami na wykrywalność czynnika reumatoidalnego, przeciwciał przeciwjądrowych w surowicy, immunoglobulin (IgG, IgM, IgA).

Czy ćwiczenia mogą pomóc w leczeniu hipermobilności stawowej?

Niestety nie jesteśmy wyleczyć hipermubliności stawowej poprzez same ćwiczenia fizyczne. W przypadku chorób reumatoidalnych takich jak: Zespół Ehlersa-Danlosa czy Mariana konieczne będzie leczenie z współpracy z lekarzem. W fizjoterapii w szczególności zwraca się uwagę na zwiększenie siły mięśniowej <tutaj>  oraz poprawę koordynacji oraz czucia głębokiego. Nie należy wykonywać ćwiczeń rozciągających oraz w końcowych zakresach ruchomości.

Piśmienictwo

Kirk JA. Et al. The hypermobility syndrome: musculoskeletal complaints look for more recent sources associated with generalized joint hypermobility. Ann Rheum Dis. 1967; 26: 419–25.

Seçkin Ü., Sonel B., Yılmaz Ő. et.al.: The prevalence of joint hypermobility among high school students. Rheumatol Int 2005; 25: 260–263.

Yazgan P., Geyikli İ., Zeyrek D. et. al.: Is joint hypermobility important in prepubertal children?. Rheumatol Int 2008; 28: 445–451.

Murray K.J.: Hypermobility disorders in children and adolescents. Best Pract Res Clin Rheumatol 2006; 20: 2: 329–351.

Anna Mirska, Anna Karolina Kalinowska, Elżbieta Topór, Kamila Okulczyk, Wojciech Kułak: „Łagodny zespół hipermobilności stawów (BHJS)” https://neurologia-dziecieca.pl/neurologia_41-135-140.pdf