Rotacja podudzi u dzieci – czy warto na nią zwracać uwagę?
Wielu rodziców czy też terapeutów nie ma świadomości, że kość piszczelowa może ulec rotacji względem k. udowej dając choćby obraz chodu gołębiego. Wiedzieć, że rotacja podudzia występuje to jedno lecz jak ją zbadać?
Czy to aż tak istotne aby przyjrzeć się bliżej kości podudzia?
Dzieci w trakcie swojego rozwoju prezentują wiele typów chodu. Między innymi jest nim chód gołębi charakteryzujący się stawianiem nóg do środka. Jest wiele powód takiego ustawienia kończyn dolnych małego podróżnika. Jednym z nich może być internal tibial torsion czyli nic innego jak rotacja wewnętrzna podudzia. W sytuacji jeśli dziecko nie osiągnęło dojrzałości kostnej jest szansa, iż nasze terapeutyczne działania przyniosą skutek pod postacią lepszego ustawienia kończyny dolnej. Lecz na pewnym etapie życia, nie jesteśmy w stanie już zmienić kształtu kości i pozostaje nam adaptacja do danej sytuacji. Adaptacja czyli wzmacnianie danego wzorca by posłużył nam jak najbardziej ekonomiczny sposób.
Dlaczego warto o tym wiedzieć?
Przede wszystkim poprawna diagnoza daje nam wielką szanse na odpowiednią rehabilitacje małego pacjenta. Po drugie „na siłę” nie możemy ustawiać nóg w taki sposób by palce skierowane były do przodu jeśli występuje external tibial torsion (rotacja zewnętrzna podudzi), gdyż takie nasze działanie doprowadzi do nadmiernej rotacji w stawie biodrowym co może przyczynić się międzyinnymi do ustawienia miednicy w nadmiernym przodopochyleniu.
Jak rozwija się kąt skręcenia kości piszczelowej?
Według badań większość skręcenia kości piszczelowej została osiągnięta w ciągu pierwszych 4 lat życia. Po tym wieku następuje wzrost o około 5° w ciągu kolejnych 3 lat i mniej więcej o taką samą wielkość w kolejnych latach, aż do osiągnięcia dojrzałości szkieletowej.
Według Staheli skręt kości piszczelowej w wieku 7 lat wynosi średnio 20°. LeDamany zmierzył same kości i stwierdził, że kostki u noworodków są mniej więcej na poziomie, ale do czasu chodzenia rozwija się zewnętrzne skręcenie o 20°.
Przyjęto, że wada rotacyjna kończyny dolnej może ulec samoistnej korekcji przed ukończeniem 7. roku życia. Badanie pokazują, że stopień zewnętrznego skręcenia kości piszczelowej był raczej mały po tym wieku i że od tego wieku do dojrzałości szkieletowej można spodziewać się bardzo niewielkiej dalszej rotacji.
W jaki sposób można zmierzyć kąt?
W pracy klinicznej najczęściej wykorzystuje się dwie metody mierzenia, jest to kąt udowa stopowy TFA oraz kąt międzykostkowy TMA. Kąt udowy stopowy jest mierzony przez wyznaczenie osi uda (linia od guzowatości kulszowej przez środek dołu podkolanowego), a osią stopy (linia od środkowego punktu pięty do drugiej przestrzeni między palcowej). Do ciekawych wniosków doszli badacze pod kierownictwem Borish, oceniając jakoś pomiarów TFA, TMA w stosunku do najbardziej rzetelnego pomiaru jakim jest rezonans magnetyczny. Okazało się różnica w pomiarach może dochodzić nawet do 20 stopni. Dlatego tak ważne jest ustandaryzowanie badania, oraz ewentualne posiłkowaniem się rezonansem magnetycznym jeśli nasz wynik będzie sięgał górnej granicy normy.
Średnie wartości dla danych grup wiekowych przedstawiamy w tabeli:
|
Średni kąt udo-stopa |
||
| Wiek |
Średni kąt udo-stopa |
Odchylenie standardowe |
| 3 |
5° |
12.6 |
| 4 |
8° |
11.3 |
| 5 |
9° |
9.3 |
| 6 |
10° |
11.6 |
| 7 |
12° |
7.3 |
| 8 |
14° |
7.3 |
| 9 |
16° |
5 |
| 10 |
18° |
7.6 |
Piśmiennictwo:
Kristiansen LP, Gunderson RB, Steen H, Reikerås O. The normal development of tibial torsion. Skeletal Radiol. 2001 Sep;30(9):519-22.
Jeon JH, Yoon YS, Lee KJ, Yu KP, Lee JH, Seog TY, Son E. A New Instrument for Measuring Tibial Torsion in Pediatric Patients. Ann Rehabil Med. 2017 Jun;41(3):441-449
Staheli LT, Corbett M, Wyss C. Lower- extremity rotational problems in chil- dren: normal values to guide manage- ment. J Bone Joint Surg Am 1985; 67:39.
Staheli LT. Torsion: treatment indica- tions. Clin Orthop 1989; 247:61.Staheli LT, Corbett M, Wyss C, King H. Lower-extremity rotational problems in children. Normal values to guide management. J Bone Joint Surg Am 1985;67(1):39–47