Orientacja w przestrzeni naszego dziecka, co to takiego?

Czy zauważyłeś czasem by Twoje dziecko nie potrafiło rozróżnić strony prawej od lewej lub pojęć przód-tył? Lub ma problem z odwzorowaniem rysunków? To właśnie między innymi orientacja w przestrzeni jest za to odpowiedzialna

Osoba dorosła zazwyczaj nie ma problemów z rozróżnieniem kierunków lub pokazaniem konkretnej części ciała, wynika to niejednokrotnie z dobrze utrwalonych wzorców w naszej świadomości.  Problem ten jednak posiada wiele dzieci dla których dużym wyzwaniem są pojęcia przód/tył lub pokazanie prawej czy lewej strony.  Odpowiednie wykształcona orientacja w przestrzeni będzie kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania dziecka w przyszłości, między innymi w szkole ucząc się matematyki.

Jak dziecko uczy się orientacji w przestrzeni?

Orientacje w przestrzeni dziecko zdobywa przez całe życie. Na początku uczy się schematu własnego ciała. To gdzie znajduję się ucho, ręka, nos to właśnie ten etap. Pewnie zauważyłeś, że często tak bawimy się z dziećmi kiedy są jeszcze niemowlakami. Poza dotykiem i budowaniem bliskości z dzieckiem wspomagamy wtedy już jego zdolności poznawcze.

Później nadchodzi zdolność określenia położenia przedmiotu w stosunku do własnej osoby. Dziecko potrafi rozróżnić czy coś jest daleko czy blisko. A wraz z tym stwierdzić w jaki sposób dojść do danej zabawki lub osoby.

Bardzo podobnie jest z kolejnym etapem. Lecz w tym to akurat nasz mały zdobywca świata potrafi zorientować dany przedmiot do innej osoby. W ostatnim etapie to dziecko potrafi określić już przedmioty względem siebie.

Dlaczego ważna jest nauka orientacji w przestrzeni?

Zdolność ta nie tylko jest potrzebna dziecku by potrafiło zrozumieć nasze polecenia lub w poprawny sposób komunikować się z światem. Również na kolejnych etapach edukacji dziecka jest ona wręcz konieczna.  Orientacja w przestrzeni to również umiejętność orientowania się na kartce papieru. Wskazanie rogów kartki lub rysowanie obrazków zgodnie z wskazówkami to kolejne elementy budowania orientacji w przestrzeni. Później właśnie takie umiejętności procentują w zrozumieniu między innymi matematyki czy innych przedmiotów.

Orientacja w przestrzeni to również umiejętność orientowania się na kartce papieru.

W jaki sposób powinniśmy uczyć dzieci?

Najlepszą formą nauki orientacji w przestrzeni jest świadoma nauka dziecka połączona wraz z wykonaniem czynności ruchowych. W każdej zabawie dziecko powinno mieć świadomość czego się uczy i powinno to potrafić wyjaśnić. Jedną z lepszych form nauki jest zdolność powtarzania ćwiczeń po rodzicu. Również terapia integracji sensorycznej przychodzi z pomocą, poprzez odpowiednio dobrane zabawy z terapeutą dziecko nabywa zdolności lepszego poznania swojego ciała, oraz umiejętność jego orientacji na sali.

Przykładowe ćwiczenia dla dzieci w wieku 3-4 lata

1. Zwierzaki

Na znak rodzica dziecko naśladuje swoje ulubione zwierzę, które idzie na spacerek. Korzystając z poduszek, różnego rodzaju materiałów budujemy tor przejścia dla zwierzaka. Następnie rozmawiamy dzieckiem na jakich kończynach porusza się zwierzę i zachęcamy je do przejścia przez wspólnie zbudowany tor.

Rodzic przekazuje dziecku kierunek przejścia, np. „do przodu na czerwone poduszki” itd. Dziecko podejmuje próby zaplanowania przejścia zwierzątka przez ścieżkę i próbuje pamiętając swój schemat przejścia by za jakiś czas go znowu powtórzyć.

2. Głowa, ramiona, kolana pięty
Dziecko samodzielnie siedzi siadzie skrzyżnym. Można również położyć/ posadzić dziecko w hamaku i delikatnie go rozbujać. Po kolei ruchy proste przód-tył, następnie na boki oraz koła. W tym czasie wykorzystujemy parę form zabawy:

– jeżeli dziecko potrafi utrzymać równowagę, siedząc bez trzymania rąk, zaczynamy śpiewać piosenkę „Głowa, ramiona, kolana…”,

– zachęcamy dziecko do zamknięcia oczu i do wspólnego śpiewania znanej już piosenki,

– zachęcamy dziecko do trzymania w rękach rekwizytu (lalki lub pluszaka) i wspólnego wyśpiewywania poszczególnych części jego ciała.

3. Skakany tor przeszkód

Dziecko razem z rodzicem rozkłada po salonie różne przedmioty (poduszki, sznurki, maskotki) w różnych miejscach. Wyznacza się również linia startu i mety. Dziecko na piłce do skakania lub na własnych nogach pokonuje przebieg trasy od początku do końca w wyznaczonym przez prowadzącego tempie.

Następnie rodzic wprowadza modyfikację, dynamicznie wyznaczając przebieg trasy, np. 3 podskoki do przodu, dwa w bok, w prawą stronę, 1 do tyłu itd. Jeżeli dziecko jest gotowe, można rozstawić krzesła i połączyć je linkami na różnej wysokości. Zadaniem dziecka będzie skakać ponad linkami lub przejść pod nimi. Ta dodatkowa modyfikacja skupi dziecko na większej uważności.

4. Przyklej-odklej

Dziecko swobodnie siedzi na dużej piłce, prosimy je o zamknięcie oczu. W tym czasie naklejamy na różne części jego ubranka kolorowe naklejki lub zawieszamy klamerki. Zabawa będzie polegać na:

– dziecko ma wciąż zamknięte oczy i próbuje rozpoznać i nazwać, gdzie są poszczególne naklejki,

– dziecko ma otwarte oczy i próbuje uszeregować ile ma naklejek po prawej, a ile po lewej stronie ciała, dodatkowo nazywając rodzaje lub kolory naklejek,

– sugerujemy pytania o relacje kierunków i stron, np. czy naklejka czerwona jest wyżej, czy niżej niż naklejka zielona?,

– zachęcamy dziecko, aby z zamkniętymi oczami było w stanie pozdejmować z siebie naklejki, opowiadając, z jakich poszczególnych części ciała je zdejmuje.